ساختمان شما حتی اگر با معماری خوب و متریال درجه یک ساخته شده باشد ولی فاقد نما باشد و یا نمای درخور و مهندسی شده ای نداشته باشد قطعاً جذابیتی برای مالک و یا خریدار ساختمان نخواهد داشت در نتیجه انتخاب یک تیم طراحی متخصص و حرفه ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در این مقاله سعی داریم نما را تعریف کرده، انواع آن را نام برده و اصول و ضوابط آن را تا حدودی بیان کنیم و به معرفی نمای مناسب برای هر بنا بپردازیم.
به پوشش فضای خارجی ساختمان، نما گفته میشود. مهم ترین فاکتور در یک ساختمان که در وهله اول توجه عابران را به خود جلب می کند، نمای آن است. نما در حقیقت هویت یک ساختمان می باشد.
ساختمان ها از مولفه هایی هستند که می توانند با ظاهر زیبای خود، در زیبا سازی شهر و محیط اطراف تاثیرگذار باشند.
طراحی نما نیز مانند سایر موارد معماری، ضوابط و اصولی دارد که رعایت آن منجر به طراحی و اجرای ایده آل و ایمن می شود.
نکته مورد توجه در طراحی نما در نظر گرفتن بودجه و توان مالی کارفرما می باشد.
نمای ساختمان به دلیل اینکه تحت تاثیر عوامل بیرونی و جوی قرار دارد باید به صورت تخصصی طراحی شود و در اجرای آن از متریال های مناسب استفاده گردد. مصالح و متریال های مورد استفاده باید دارای کیفیت قابل قبولی باشند. طراحی و اجرای مناسب نما، از ساختمان در مقابل تهدید های بیرونی و طبیعی نظیر عوامل جوی، اقلیمی و... محافظت می کند. توجه به طراحی نما مناسب با بافت و هماهنگی منطقه نیز حائز اهمیت می باشد.
نکته بعدی رعایت اصل تناسب و تقارن در طراحی است. انتخاب رنگ مناسب نیز از دغدغه های موجود برای طراحی نما می باشد. در طراحی نما از یک یا دو عنصر استفاده کنید زیرا شلوغی زیاد باعث کاهش زیبایی بنا می گردد.
فاکتور بعدی در طراحی نما خلاقیت در نورپردازی نما می باشد. با یک نورپردازی مطلوب می توانید علاوه بر روز، در شب نیز جلوه منحصر به فردی به ساختمان خود بدهید.
طراحی نما می تواند با توجه به بودجه و سلیقه کارفرما، شرایط اقلیم و محیط و انتخاب آرشیتکت به صورت کلاسیک و سنتی، نئوکلاسیک و مدرن و مینیمالیستی باشد.
نمای کلاسیک:
یکی از نماهایی که از قدیم طرفداران زیادی دارد و به معماری سنتی نزدیک تر است، نمای کلاسیک نام دارد. این نما بازمانده ایران باستان می باشد و به دلیل شاخصه های مشترک که با معماری روم باستان دارد، نمای رومی نیز نامیده می شود.
گرچه برخی منتقدان معتقدند که نمای کلاسیک با فرهنگ ایرانی سازگار نیست ولی یکی از دلایلی که می توانیم این سبک را با معماری ایرانی همسو بدانیم نگاهی به سازه های گذشته مانند تخت جمشید می باشد که نشان دهنده این است که با سبک معماری کلاسیک در تضاد نیست.
طراحی نما به سبک کلاسیک به ساختمان شما جلوه ای با شکوه و مجلل می دهد. از اصول طراحی این نما رعایت تقارن و نظم، اجرای قوس ها، استفاده از کتیبه، اجرای ستون و استفاده از المان و مجسمه را می توان نام برد.
نکته قابل توجه این است که در طراحی نمای کلاسیک اول از همه باید بودجه کارفرما را در نظر گرفت چون این نما با وجود کیفیت و زیبایی به دلیل جزییات بیشتر، هزینه بیشتری را در پی خواهد داشت.
انواع نمای کلاسیک:
نمای کلاسیک را می توان به صورت نمای کلاسیک سنگی و یا نمای کلاسیک سیمانی اجرا کرد. نمای سنگی از لحاظ کیفیت و نمای سیمانی از نظر هزینه گزینه های بهتری می باشند.
نمای کلاسیک سنگی: از مزایای استفاده سنگ در نمای ساختمان به استحکام و زیبایی و مجلل بودن آن می توان اشاره کرد. ناگفته نماند طراحی این نما کار آسانی نیست و نیاز به یک تیم حرفه ای و متخصص دارد. مانند سایر موارد معماری، طراحی نمای کلاسیک سنگی نیز مستلزم رعایت ضوابط موجود می باشد.
در اجرای این نما می توان از سنگ تراورتن، مرمر و گرانیت استفاده کرد. همانطور که بیان شد مسئله اقتصادی و توان مالی از فاکتورهای تاثیرگذار در انتخاب متریال نما می باشد و نمای سنگی در کنار کیفیت و زیبایی نیازمند هزینه بیشتری می باشد.
نمای کلاسیک سیمانی: اصلی ترین متریال نمای کلاسیک، سنگ می باشد اما شما می توانید از سیمان سفید هم برای اجرای این نما استفاده کنید. اجرای نمای سیمانی به دلیل ظاهر زیبا و هزینه کمتر بین کارفرمایان از محبوبیت بالایی برخوردار است. البته لازم به ذکر است که این نما، زیبایی نمای کلاسیک سنگی را ندارد. نمای کلاسیک سیمانی باید توسط یک تیم حرفه ای و کاربلد اجرا شود.
نمای مدرن:
طراحی و اجرای نمای مدرن جلوه منحصر به فردی به ساختمان شما می دهد. خالی از لطف نیست اگر بگوییم که طراحی نمای مدرن، سرشار از خلاقیت و زیبایی می باشد. در طراحی و اجرای این نما از جدید ترین تکنولوژی و متریال ها استفاده می گردد.
در طراحی نمای مدرن اول از همه باید کاربری ساختمان تعیین گردد برای مثال ساختمان مسکونی، اداری، تجاری و...
از اصول طراحی نمای مدرن، استفاده اندک از تزیینات و پرهیز از تزیینات اضافی، استفاده از رنگ های مناسب، طراحی بازشوها، استفاده بیشتر از خطوط افقی و عمودی، ایجاد عمق و فضا سازی، انتخاب متریال مناسب و استفاده از سقف های ساده را می توان نام برد. نمای مدرن خواهان سادگی و معقول گراییست.
انواع نمای مدرن:
نمای مدرن را می توان به صورت نمای فلزی، نمای سنگ طبیعی، نمای چوبی، نمای بتنی، نمای شیشه ای، نمای جی آر اف سی (GRFC)، نمای سرامیکی، نمای فایبر سمنت و... اجرا کرد.
نمای فلزی: همانطور که از اسم این نما پیداست متریال اجرای نمای فلزی، فلز می باشد. انواع مختلف این نماها شامل نمای پانچ متال، ورق فلزی، کامپوزیت آلومینیومی و استرچ متال می‌باشد. در اجرای انواع نمای فلزی ساختمان ، ورق های فلزی با روش های مختلف دستگاه های برش CNC یا دستگاه کنترل عددی ایجاد می شوند.
از مزیت های استفاده از نمای فلزی می توان به مقاومت آن و حفظ رنگ نما اشاره کرد و همچنین از لحاظ هزینه مقرون به صرفه است ولی اگر این نوع نما به درستی رنگ کاری نشود، دچار زنگ زدگی و پوسیدگی می شود.
نمای سنگ طبیعی: نمای سنگ طبیعی نیز از انواع سنگ های رسوبی، آذرین و دگرگونی تشکیل می شوند. این نما با دوام و نسوز می باشد و به همین علت از محبوبیت برخوردار است.
نمای چوبی: اگر به دنبال نمای مدرن و زیبا هستید، نمای چوبی گزینه مورد اقبالی است. شما می توانید از این نما در ساختمان های مسکونی، تجاری، مراکز خرید، هتل ها و ویلا ها استفاده کنید. چوب ها متریال طبیعی بوده و استفاده از آن در نمای ساختمان جلوه زیبایی دارد.
انواع چوب ها در نما، بنا بر گونه و نوع درخت به دو دسته کلی نرم چوب‌ها (Soft wood) و سخت چوب‌ها (Hard wood) تقسیم میشود. نرم چوب ها شامل الوار درختان سوزنی برگ همچون کاج و یا صنوبر و سخت چوب ها از چوب درختانی با برگ های پهن مانند ون می باشند.
نمای بتنی: بتن یکی از مصالح پرکاربرد می باشد و در سال های اخیر به دلیل دوام، مقاومت و هزینه بسیار پایین، استفاده از این نما محبوبیت زیادی پیدا کرده است. در اکثر پروژه های بزرگ ساخت و ساز، معماران و پیمانکاران برای داشتن یک نمای یکپارچه بتنی از بتن اکسپوز استفاده می کنند. بتن اکسپوز، پنل های بتنی هستند که معمولا به صورت پیش ساخته برای استفاده ساخته می شوند. در این نما نیازی به استفاده از مصالح دیگر نیست و به همین دلیل هزینه نما کاری به طور چشم گیری کاهش می یابد.
نمای شیشه ای: نمای شیشه ای یک نمای مدرن محسوب می شود و اغلب برای ساختمان های تجاری و اداری مورد استفاده قرار می گیرد. زمانی که نمای یک ساختمان، 60% از شیشه پوشیده شده باشد به آن، نمای شیشه ای می گویند. نمای شیشه ای عایق و کنترل کننده صدای محیط و دارای رنگ های متنوع و زیبا می باشد. در اجرای این نما استفاده از شیشه لمینت می تواند بهترین گزینه باشد.
نمای سرامیکی: یکی از نماهای پر کاربرد و کم هزینه، نمای سرامیکی می باشد. روکش های سرامیکی از مواد طبیعی ساخته شده و دارای ظاهری زیبا و ماندگار است. از مزایای این نما ضد آتش بودن، عدم تغییر رنگ با گذشت زمان و... می باشد. البته نمای سرامیکی عایق صدا و عایق حرارتی نمی باشد.
نمای فایبر سمنت: فایبرسمنت یا همان فیبر سیمان، مخفف سیمان تقویت شده با فیبر است. اجرای این نما برای کارفرمایان هزینه متوسطی دارد. از ویژگی های استفاده از این نما می توان به مقاومت در برابر آب و عدم اشتعال پذیری آن اشاره کرد و از دیگر مزایای استفاده از این نما، اجرای سریع و آسان آن می باشد.
نمای جی آر اف سی (GRFC): جی آر اف سی کامپوزیتی است که از سیمان پرتلند، سنگدانه ریز، آب، پلیمر اکریلیک، تقویت الیاف شیشه مقاوم در برابر قلیایی و مواد افزودنی تشکیل شده است. این نما عایق صدا و حرارت می باشد.
نمای نئوکلاسیک:
نمای نئوکلاسیک در واقع پوسته ای کلاسیک بر روی سبک مدرن می باشد. این نما از ترکیب دو سبک یونانی و روم باستان الهام گرفته و بسیار نزدیک به سبک کلاسیک است. در نمای نئوکلاسیک تا حد امکان نمای ساختمان را ساده طراحی کرده و از اضافه کردن تزیینات و... پرهیز می شود. در این سبک پنجره ها و درب ها با هم سازگاری دارند و همیشه اطراف آن باغ هایی با الگوهای هندسی به کار برده می شود. از ویژگی های این نما، خطوط مرتب و زیبا، ساده بودن، ستون های بلند و مستقل از هم، منظم بودن ظاهر و... می باشد.
در ادامه می توان به علاقه مندی و اهمیت طراحی نما در ایران از گذشته تا به حال اشاره نمود. در معماری های قدیم ایرانی به خصوص در مناطق کویری از کاهگل سنتی برای نمای ساختمان های خود استفاده می کردند. امروزه نیز افرادی که علاقه مند به نما های سنتی می باشند از کاهگل های مدرن برای نمای ساختمان خود استفاده می کنند. کاهگل های مدرن یا مصنوعی عایق های ضد آبی هستند که امروزه به جای کاهگل های سنتی برای نمای ساختمان ها و ویلا ها مورد استفاده قرار می گیرند.
همانطور که بیان شد اول از همه برای طراحی یک نما باید کاربری ساختمان تعیین گردد و بعد از آن می توانید توسط یک تیم مجرب و متخصص در زمینه طراحی و اجرا، یک نما مناسب با خواسته و بودجه مورد نظر خود داشته باشید.
در ساختمان های ویلایی، نمای کلاسیک، نمای نئو کلاسیک و نمای مدرن هر سه کاربردی می باشد. برای مثال می توان برای ساختمان ویلایی از نمای کلاسیک سنگ استفاده کرد که جلوه ای شکیل و مجلل به ساختمان شما می دهد و البته سبکی پر هزینه می باشد و یا استفاده از متریال چوب در نمای ساختمان که طبیعی، زیبا و با هزینه کمتری قابل اجراست.
در نمای آپارتمان ها نیز می توان از نمای کلاسیک و مدرن استفاده کرد و مثلا نمای مدرن خشک و یا نمای کلاسیک سیمانی می تواند مقرون به صرفه باشد.
از آنجایی که نما به یک ساختمان، اعتبار و ارزش می بخشد و ساختمان های تجاری جزء مراکز با اهمیت در هر کجا می باشند بنابراین طراحی نما در این نوع ساختمان بسیار حائز اهمیت می باشد. مراکز تجاری به سبب جذب مخاطب باید نمایی منحصر به فرد و زیبا داشته باشند. نمای جی آر اف سی، نمای شیشه ای، نمای آجری، سنگ و ورق سی ان سی سبک های مناسبی برای نمای این ساختمان ها می باشند.
هزینه نما با مصالح مختلف در نمای کلاسیک از پر هزینه به کم
• سنگ تراورتن سفید عباس آباد، دره بخاری و آتش کوه
• سنگ تراورتن حاجی آباد
• سنگ مرمریت
• سیمان
• نمای شسته
و در نمای مدرن به ترتیب از پرهزینه به کم به شرح ذیل می باشد:
• سنگ سفید عباس آباد، دره بخاری و آتش کوه
• سنگ حاجی آباد (توصیه نمی شود)
• سنگ مرمریت
• چوب
• آجر
• نمای شسته
• سرامیک
در آخر باید به این نکته اشاره نمود که طراحی یک نما باید به گونه ای باشد که کاربری ساختمان را به درستی نشان دهد و شما می توانید با در نظر گرفتن اقلیم و بافت منطقه، بودجه و سلیقه خودتان و استفاده از یک تیم طراحی کاربلد، نمایی درخور برای ساختمان خود انتخاب کنید.
