جواز ساخت سندی رسمی و حقوقی است که توسط شهرداری یا دیگر نهادهای ذی‌ربط صادر می‌شود و به مالک یا سازنده ملک اجازه می‌دهد تا پروژه ساخت‌وساز خود را به طور قانونی آغاز کند. این جواز پس از بررسی‌های لازم بر اساس ضوابط و مقررات شهری، معماری، مهندسی و زیست‌محیطی صادر می‌شود و تأیید می‌کند که پروژه ساخت با قوانین حاکم سازگار است.
در فرآیند ساخت و ساز، دریافت جواز ساخت یکی از مراحل اساسی و حیاتی است که به طور مستقیم با تایید قانونی و ایمنی پروژه ارتباط دارد. این مجوز به معنای تایید برنامه‌ها و طرح‌های ارائه‌شده توسط مراجع قانونی است، که نشان می‌دهد پروژه با قوانین و مقررات محلی و ضوابط ساختمانی هماهنگ است. وقتی که مجوز ساخت صادر شد، به مالک یا سازنده اجازه داده می‌شود تا به طور قانونی عملیات ساخت‌وساز، تعمیر یا تغییرات در ساختمان یا سازه خود را آغاز کند.
فرایند اخذ جواز ساخت شامل مراحل مختلفی است، از جمله بررسی نقشه‌های ساختمانی توسط مهندسین معمار و عمران، کنترل کاربری زمین بر اساس طرح‌های جامع یا تفصیلی منطقه و بررسی اینکه ساخت و ساز مطابق با ضوابط قانونی و مقررات ملی ساختمان باشد.
چرا به مجوز ساخت نیاز دارید؟
زمین‌هایی که دارای پروانه ساختمان هستند، پیش از صدور مجوز تحت بررسی‌های فنی و حقوقی دقیق قرار می‌گیرند و این بررسی‌ها تضمین می‌کند که زمین از لحاظ کاربری و قابلیت ساخت بدون مشکل است. داشتن جواز ساخت نشان‌دهنده تطابق زمین با استانداردهای ساخت‌وساز، محدودیت‌های محیطی و مسائل حقوقی است. بنابراین، خریداران می‌توانند با خیال آسوده روی چنین زمین‌هایی سرمایه‌گذاری کنند، زیرا جواز ساخت تضمین می‌کند که زمین برای ساخت مناسب است و از لحاظ حقوقی هیچ مشکلی ندارد.
مراحل صدور پروانه ساختمان در روستاهای دارای دهیاری
مرحله اول: تقاضای پروانه
اولین قدم برای دریافت جواز ساخت در روستا، ارائه درخواست کتبی به دهیاری یا شورای محل است. در این مرحله، مالک یا نماینده قانونی آن با همراه داشتن مدارک مالکیت زمین و مدارک هویتی، به دهیاری روستای مربوطه مراجعه نموده و درخواست رسمی برای دریافت پروانه ساخت را به دهیاری ارائه می‌دهد. اگر زمین شما در روستایی واقع شده که فاقد دهیاری بوده میتوانید جهت تقاضای صدور پروانه به دفتر فنی بخش مراجعه نمائید.
مرحله دوم: استعلام از بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
پس از درخواست صدور پروانه ساختمان، دهیاری باید فرم شماره 1 را تکمیل و به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان ارسال کند. این فرم به منظور استعلام و بررسی مطابقت طرح پیشنهادی با ضوابط و مقررات ساخت‌وساز منطقه و تأیید آن توسط بنیاد مسکن استفاده می‌شود. بنیاد مسکن مسئولیت بررسی موقعیت زمین، نوع کاربری وضعیت مالکیت و همچنین مطابقت طرح ساخت با قوانین و مقررات را بر عهده دارد. پس از دریافت پاسخ استعلام و تایید بنیاد مسکن، مراحل بعدی صدور پروانه ساختمان توسط دهیاری آغاز می‌شود.
* فرم شماره 1: استعلام در خصوص ضوابط ساخت و ساز قبل از تشکیل پرونده جهت صدور مجوز احداث بنا توسط دهیاری، در صورت وجود طرح هادی مصوب.
مرحله سوم: صدور دستور تهیه نقشه
پس از اعلام درخواست برای صدور پروانه ساختمان روستایی، متقاضی باید فرم شماره 2 را تکمیل کرده و همراه با مدارک مربوطه، از جمله مدارک مالکیت و سایر اسناد مورد نیاز، به دهیاری ارائه دهد. مالک یا نماینده قانونی او باید با حضور در دهیاری، دستور تهیه نقشه ساخت را دریافت کند. این مرحله شامل تهیه نقشه‌های معماری و سازه‌ای برای ملک مورد نظر است. معمولاً مالک از طریق یک مهندس معمار یا شرکت مهندسی، نقشه‌های ساخت را مطابق با قوانین ملی ساختمان و ضوابط منطقه‌ای تهیه می‌کند. نقشه‌ها پس از تهیه به همراه سایر مدارک مانند مدارک مالکیت و اسناد هویتی به دهیاری تحویل داده می‌شوند.
در صورتی که زمین مورد نظر هنوز به‌طور رسمی در سازمان اسناد و املاک کشور ثبت نشده باشد، متقاضی باید فرم شماره 3 را نیز تکمیل کند که مربوط به اثبات مالکیت زمین است. پس از بررسی این مدارک، دهیاری فرم شماره 4 را تکمیل کرده و به مالک تحویل می‌دهد تا وی بتواند نقشه‌های لازم برای پروژه را با کمک مهندس طراح تهیه کند و به دهیاری ارائه دهد.
* فرم شماره 2 (تقاضای صدور پروانه ساختمان روستایی): این فرم توسط متقاضی (مالک) تکمیل می‌شود و شامل اطلاعات مربوط به درخواست صدور پروانه ساخت است. در این فرم، اطلاعاتی از جمله مشخصات مالک، مشخصات زمین (موقعیت، مساحت و کاربری)، نوع ساخت‌وساز و سایر مدارک پیوستی مانند نقشه‌ها و مستندات مربوط به مالکیت زمین ارائه می‌شود. هدف از این فرم، آغاز فرآیند رسمی صدور پروانه ساخت برای ساختمان‌های روستایی است.
* فرم شماره 3 (اثبات مالکیت زمین): این فرم برای زمین‌هایی که هنوز به‌طور رسمی در سازمان اسناد و املاک کشور ثبت نشده‌اند یا ثبت عمومی و اجباری آن‌ها انجام نشده است، تکمیل می‌شود. در این فرم، متقاضی باید مدارکی ارائه دهد که نشان‌دهنده مالکیت زمین است، مانند گواهی‌های محلی یا اسناد معتبر دیگری که توسط مراجع محلی تایید شده‌اند. این فرم برای تأیید مالکیت زمین استفاده می‌شود تا امکان صدور پروانه ساخت فراهم گردد.
* فرم شماره 4 (ارجاع برای تهیه نقشه‌های ساختمان): پس از بررسی مدارک و تایید اولیه درخواست، دهیاری فرم شماره 4 را تکمیل کرده و به مالک تحویل می‌دهد. این فرم به مالک اجازه می‌دهد تا با استفاده از آن، نقشه‌های معماری و فنی مورد نیاز را توسط مهندسین و طراحان ذی‌صلاح تهیه کند. نقشه‌ها باید بر اساس ضوابط و مقررات موجود تهیه شوند و پس از تکمیل به دهیاری جهت بررسی و تأیید نهایی ارائه گردند.